Categorieën
literatuur

Schroder

Toen ik de laatste regel van Schroder had gelezen en het boek dicht klapte bleef ik een poos verbaasd staren naar de naam op de omslag, de naam onder Schroder, namelijk Amity Gaige. Wie was dat in godsnaam?

Dat is dus de auteur van dit geweldige boek dat in de Ik-vorm is geschreven, aan het woord is dus steeds hoofdpersoon: Erik Schroder. Ik had me zo in dit verhaald ingeleefd, dat ik dacht dat Schroder de auteur was. Dat lijkt me een prima prestatie, van Amity Gaige..

Amity Gaige (1972) is een Amerikaanse romanschrijfster en docente Engels aan Yale. De roman Schroder verscheen in 2013, en ik lees het pas 10 jaar na verschijnen. Dat komt mede door de aanbeveling DWDD die op de cover stond. Ik heb een broertje dood aan de adviezen van mensen in TV programma’s, of podcasts. Ik ben geïnteresseerd, dat wel, en luister graag naar interviews met schrijvers. Maar als wildvreemden een boek aanbevelen, dat zegt mij niets. Hoe kunnen zij weten wat mij boeit in literatuur? Dan ga ik liever op het oordeel van een belezen vriend(in) af, dat stelt zelden teleur. En ik lees recensies en artikelen in de krant en luister podcasts over literatuur. Maar de meeste boeken vind ik zelf, al snuffelend in de boekhandel, op internet, in tweedehands boekhandels en in de kringloop.

Mijn exemplaar van deze roman komt dus uit de kringloop: een prachtig exemplaar, ingebonden, MET leeslint en geprijsd voor 1 euro. Die was het sowieso waard natuurlijk.

De hoofdpersoon in deze slimme roman, Erik, schrijft een bekentenis aan zijn ex-vrouw, vanuit de gevangenis. Als lezer weet je dus al snel dat er van alles mis zal gaan, want we beginnen bij het begin.

Dit boek gaat grotendeels over identiteit: wat is dat, wat vormt je, wat betekent je naam daarin: ben je dezelfde persoon met een andere naam? Wat doet een naam voor jezelf en voor anderen. Erik is met zijn vader in Amerika gekomen vanuit de DDR. Ze zijn dus Duits, en Erik heet Schroder. Een onmiskenbaar Duitse naam. Zijn worsteling is prachtig vanuit het jongerenperspectief beschreven. Het is compleet logisch te volgen dat de puberjongen zich onder een alias inschrijft voor een jongenskamp waar hij heen wil zonder daar gepest te gaan worden. En dat is het begin van een reeks gebeurtenissen die niet te stoppen zijn en hem van kwaad tot erger brengen.

Misschien heb ik iets gemist in het boek (ik las de vertaling door Mieke Trouw en Wim Scherpenisse 4e druk 2013) maar het bleef mij nog een poosje dwarszitten dat Erik getrouwd is en zijn kind ook zijn alias achternaam heeft. Wel heeft hij nog zijn Duitse paspoort en kan hij als Erik Schroder ‘vluchten’. Maar hoe is hij aan zijn Amerikaanse pas gekomen? Of heeft hij geen pas? En hoe heeft hij aangifte gedaan van de geboorte van zijn dochter? Daarbij moet je toch een pas tonen bij de Burgelijke stand, in Nederland althans. Dat zal er in Amerika toch niet minder bureaucratisch aan toe gaan?

Soms kan zoiets mij zo irriteren dat ik het boek terzijde gooi (dit verhaal klopt niet!) maar het verhaal is zo goed, ik ging er vanuit dat ik zelf iets had gemist en bleef rustig doorlezen.

Een ander thema is boete, en schuld. Is het Eriks schuld dat hij in een stroomversnelling komt, waarbij alles mis lijkt te gaan? Heeft hij zich ergens schuldig aan gemaakt, zijn dochter tekort gedaan, doet hij iemand kwaad? Het is allemaal zo goed te begrijpen. Hij wil zijn dochter niet kwijt. Hij bedoelt het in ieder geval niet kwaad. Maar dat is vanuit zijn perspectief geredeneerd. Schaadt hij Meadow? Hij houdt van haar en hij let niet altijd goed genoeg op. Hij wil dat ze veilig is, maar bij het oversteken van een grens overweegt hij haar in de achterbak te leggen. Over het oversteken van grenzen gesproken! Elke moeder is blij dat het haar dochter niet is over wie dit verhaal gaat, dat zegt waarschijnlijk wel genoeg. Erik is fout bezig, maar zich daar niet bewust van (ontoerekeningsvatbaar is hij ook niet).

Welke engel was het die tegen jou zei: Hallo, wil jij nu geboren worden? Wil jij het kind worden van die of liever van die daar?
Wanneer heb je ermee ingestemd dat je dit leven kreeg?

De gedachten van Erik zijn goed te volgen, de lezer staat aan zijn kant maar met gefronste wenkbrauwen. Het is duidelijk dat zijn gedrag niet klopt, dat hij in de war is geraakt, dat hij van het pad af dreigt te lopen. Het is zijn vroegwijze dochter zelf die eea in goede banen leidt. En die onvoorwaardelijke liefde geeft, zoals hijzelf niet heeft kunnen geven aan zijn vader, de oude Duitse man die hij in de steek heeft gelaten om in zijn eigen leugen te kunnen gaan geloven. Waarheid en leugen.

Dit prachtige boek gaat over menszijn, fouten maken ook als je goed wilt doen. Boeiende 300 bladzijden. Ik ga de andere titels uit het brein van Gaige zeker lezen.