Van het grote oeuvre https://www.bashevissinger.com/books van de meesterlijke Isaac Bashevis Singer (1904-1991) heb ik maar enkele werken gelezen (w.o. het trio op de foto) maar ik hou me aanbevolen. Als je een auteur als Singer hebt gelezen valt wat je daarna ook oppakt als leesvoer meteen tegen. Zijn verhalen zijn rijk. Rijk aan humor, rijk aan empathie, getuigend van een onwaarschijnlijke fantasie en nergens het realisme schuwend. Zijn hoofdpersonen zijn zonderling en de verhalen die ze te vertellen hebben, de avonturen die ze hebben beleefd, de dromen en gedachten die ze hebben, zijn anders dan alles dat ik ken.
Kaddiesj ben Mazliach was geboren in het Heilige Land als zoon van een polygame Sefardische jood en diens jonge doofstomme vrouw, een tot het jodendom bekeerde Tartaarse, en hij had over de hele wereld gezwarven met zijn cameeen en toverspreuken
( uit De jood uit Babylon)
Dit verhaal uit de bundel De dood van Methusalem kun je echt niet meer wegleggen. Een vreemde wereld schetst Singer, een ongekende wereld. Met veel empathie voor de mens, het menszijn, het lijden, het niet mee kunnen komen in de wereld, de wereld die boosaardig is voor velen die lijden onder gewelddadige regiems van onderdrukking en onmenselijkheid. Als geen ander brengt Singer de gevolgen van de holocaust voor het overlevende individu in beeld. Wat is overleven, als je zoiets hebt meegemaakt. Dat is voor mensen als ik niet te vatten.
De hoofdpersonen in Vijanden (ondertitel: een liefdesroman) hebben de holocaust overleefd en worstelen zich door het leven dat daarna nog mogelijk is. Herman Broder is getrouwd met de boerin die hem jarenlang van een onderduikadres voorzag. Schuilen is een tweede natuur geworden, alsof het gevaar nog loert. Het is aangrijpend.
De nazi’s waren weer aan de macht en hadden New York bezet. Herman hield zich schuil in zijn eigen badkamer. Jadwiga had de deur laten dichtmetselen en schilderen zodat hij niet te onderscheiden viel van de rest van de muur. ‘Eens kijken waar ik zou kunnen zitten. De wc-pot is wel geschikt. Ik zou in de badkuip kunnen slapen. Nee, die is te klein.’ Herman bekeek de tegelvloer om te zien of er genoeg ruimte was om languit te liggen. Maar zelfs als hij dwars ging liggen, zou hij zijn knieen op moeten trekken. In ieder geval zou hij voldoende licht en frisse lucht hebben hier. Het badkamerraam kwam uit op een smalle binnenplaats. Herman begon uit te rekenen wat hij nodig had om in leven te blijven. Jadwiga moest hem iedere dag twee of drie aardappels brengen, een sneetje brood, een stukje kaas, een eetlepel plantaardige olie en zo nu en dan een vitaminepil.
Zijn echtgenote Tamara is bij zijn weten omgekomen in het kamp. Dan is er nog zijn maitresse Masja, die ook van alles heeft beleefd in de oorlog. Beschadigde mensen, die zich vastklampen aan elkaar.
Het zijn de overlevenden van het ondenkbare leed, de rest van hun leven blijven ze dat. De anderen zijn dood. Waarom leef ik nog? Waarom moesten zij sterven? Het leed is te groot om te dragen, en toch leven de mensen door. Singer maakt het bespreekbaar, en inzichtelijk.
Herman herinnerde zich ineens zijn besluit om een goede jood te worden, om terug te keren naar de Sjoelchan-aroeg en de Gemara. Hoe vaak had hij niet zulke besluiten genomen! Hoe vaak had hij niet geprobeerd om de wereldse zaken in hun gezicht te spuwen! Maar telkens weer was hij weggelokt. En nu was hij op weg naar een feestje. De helft van zijn volk was gemarteld en vermoord, en de andere helft gaf feestjes.
Isaac Bashevis Singer werd in 1904 in Polen geboren en emigreerde in 1935 naar Amerika. In 1978 werd hem de Nobelprijs voor de literatuur toegekend.
Een groot schrijver die veel te vertellen heeft en met zijn werk ogen opent die anders gesloten zouden blijven. Het zou mooi zijn als mensen hem zouden blijven lezen.
Op de vraag wanneer hij is gaan schrijven antwoordt Singer: ‘Toen ik werd geboren vroeg mijn moeder aan de vroedvrouw, is het een jongen of een meisje? Geen van beide, zei zij, het is een schrijver.’
Rijke verhalen vol humor, altijd, voor mij is Singers werk een bijzonder groot en verrijkend genot.
Meer weten (naast het lezen van al zijn nog volop beschikbare werk)?https://www.youtube.com/watch?v=YPDowgxqqjA