Na de focus op de Oostenrijkse Roth blijft de Literatuurder graag nog even hangen in dat deel van Europa en wel met Sándor Márai (1900-1989). Deze Hongaarse (Oostenrijks Hongarije) auteur heeft veel indruk op mij gemaakt met zijn wonderschone werk Gloed (verschenen 1942 en een van de titels van de literaire canon van de 20e eeuw).
Eens per maand fiets ik de minibiebjes in de omgeving langs om mijn overschot aan boeken kwijt te raken, ik verdeel het eerlijk. Telkens kom ik weer nieuwe biebjes tegen en neem ik nieuwsgierig kennis van de inhoud. Ik lever meer dan dat ik afneem, maar het gloednieuwe exemplaar van Gloed (het zat nog net niet in kadoverpakking) heb ik meegegrist. Ik had er wel van gehoord maar het nog nooit gelezen, een trofee! Lezen, herlezen en voor altijd bewaren dit kleinood: 156 pagina’s pure taalkunst.
De thema’s van Gloed zijn o.a. vriendschap, verlies en verraad. . Het verhaal begint met Henrik die in het kasteel waar hij woont, is geboren en zijn jeugd heeft doorgebracht wacht op de komst van zijn vriend. Konrád en Henrik hebben elkaar 41 jaar niet gezien of gesproken. De jongens hebben elkaar ontmoet in een militair opleidingsinstituut, op tienjarige leeftijd.
De Literatuurder worstelt weleens met de taal van de te lezen roman uit de wereldliteratuur. Is deze klassieker Amerikaans of Engels, dan kan ik die gelukkig in de oorspronkelijke taal lezen. Soms mis ik dan, ook al beheers ik de Engelse taal best goed, nuances of verwijzingen. Daarom lees ik een boek wat mijn interesse echt heeft gevangen vaak ook in het Nederlands. Of ik lees afwisselend in beide talen. Maar is het werk Duits, Russisch, Frans of noem maar op, dan ben ik op de vertaling aangewezen.
Mijn bewondering voor het knappe werk van de literaire vertaler is dan ook heel groot, wat een prestaties! Regelmatig wordt goed leesbaar vertaald werk herzien of hertaald. Ik hang dan vaak aan ‘mijn’ exemplaar, zoals bij Radetzkymars, van Joseph Roth (1894-1939).
Het werk van Joseph Roth is oorspronkelijk in het Duits geschreven. Ik koester mijn exemplaar van de Radetskymars (uit 1932) dat is vertaald door W. Wielek-Berg. Ik vind deze versie ontzettend goed, maar ik zal de meest recente hertaling binnenkort eens lezen en vergelijken. Wie meer wil weten over het boek of over de hertaling, een helder en mooi artikel daarover staat op de site van Tzum
Op 1 november komt steevast het gedicht November van J.C. Bloem even aan me voorbij
Ook tijdens mijn opleiding kon ik niet veel anders dan gedichten vrij interpreteren, omdat er geen spat analyticus in mij huist. Ik voel iets en ik denk iets, daar moet ik het mee doen. En dit blog dus ook.
Heb ik ooit weleens iets gelezen als ‘On earth we’re briefly gorgeous’ van de jonge Vietnamees Amerikaanse schrijver Ocean Vuong (1988)? Na ruim 40 jaar literatuur lezen moet ik zeggen: nee. Nooit. Dit is zo origineel. En bovendien wonderschoon, al vertelt het een ‘lelijk’ verhaal over de zelfkant van de immigrant in Amerika, verboden homosexualiteit en opgroeien met getraumatiseerde ouders.
Ik vond de Nederlandstalige versie (Op aarde schitteren we even) in de bieb zonder iets te weten van de auteur of deze roman. In een adem uitgelezen en meteen aangeschaft in het Engels (ik lees altijd graag ook de orginele versie, als het Engelstalige literatuur betreft) en wat prachtig weer. Dikke vette pluim voor de vertaler is op z’n plaats, want wat een prestatie is het om dit orginele schrijven te vangen en alle hartverscheurendheid, magie, ontroering en al het leed van ‘Hondje’ (Little Dog) zoals de hoofdpersoon wordt genoemd, te behouden voor de lezer.
Ik heb en had vele namen. Hondje was de naam die Lan me gaf. Wat bezielde een vrouw die zichzelf en haar dochter naar bloemen vernoemde om haar kleinzoon een hond te noemen? Zoals je weet wordt in het dorp waar Lan is opgegroeid een kind, vaak het kleinste of zwakste van de kudde, zoals ik, vernoemd naar het verachtelijkste dingen: demon, spookkind, varkenssnuit, apengebroed, buffelkop, bastaard – hondje was nog een van de meer tedere namen. Want de boze geesten die door het land waarden op zoek naar gezonde, mooie kinderen, hoorden dan de naam van iets afzichtelijks en gruwelijks geroepen worden om binnen te komen voor het eten, en sloegen het huis over en spaarden het kind.
Ocean Vuong was de eerste in zijn familie die leerde lezen, en dat gebeurde pas toen hij elf jaar was. Dat zijn familie niet kon lezen betekent niet dat hij niet opgroeide met verhalen, integendeel. Voor klusje die hij voor zijn grootmoeder Lan doet wordt hij ‘betaald’ met verhalen. Zijn jeugdvrienden zijn veelal ten onder gegaan aan de drugs en het geweld dat hun jonge jaren overheerste. Maar Vuong ontsnapte, door zijn groot literair talent dat een bijzonder coming of age verhaal te vertellen heeft. In de realiteit, en in het boek. Na een jaar in een vluchtelingenkamp op de Filipijnen te hebben doorgebracht, emigreerde Vuong in 1990 naar Amerika. Vuong was de eerste binnen zijn familie die leerde lezen. Hij studeerde Engelse literatuur aan het Brooklyn College.
Schrijven over deze auteur kan nooit zo illustratief zijn als kennis maken met hem op beeld en hem zelf horen praten. Gelukkig is Ocean Vuong naast een begenadigd schrijver ook een heel prettige spreker
Eerst alle delen verzamelen en dan in een keer achter elkaar lezen, zo dacht de Literatuurder over de omvangrijke reeks ‘Het Bureau’ van J. J. Voskuil (1926-2008). Toen alle delen eenmaal op mijn boekenplank stonden leek de missie volbracht, maar toen begon het natuurlijk pas: heel veel lezen! Dat volhouden bleek geen enkel probleem. Want hoe weinig intrigerend het misschien ook klinkt, een romanserie over ‘een kantoor’, het heeft me geen moment verveeld en aan het eind van een deel verheugde ik me steevast alweer enorm op het volgende..
